Chua Nguyen Va Cac Giai Thoai Mo Dat Phuong Nam

Chúa Nguyễn Và Các Giai Thoại Mở Đất Phương Nam

“Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” - Lịch sử gần gũi từ những câu chuyện dân gian

Từ câu chuyện Nguyễn Hoàng xin trấn thủ đất Thuận Hóa, mở đầu cho công cuộc Nam tiến, tác giả khéo léo gắn kết một lời sấm truyền vào bối cảnh chính trị, văn hóa đương thời: “Chúa nghe tiếng Nguyễn Bỉnh Khiêm (người làng Trung Am, xứ Hải Dương, đỗ Trạng nguyên triều Mạc, làm đến chức Thái bảo về trí sĩ) giỏi nghề thuật số, nên ngầm sai người tới hỏi. Bỉnh Khiêm nhìn núi non bộ trước sân ngâm lớn rằng: “Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân” (nghĩa là: Một dải núi Ngang, có thể dung thân muôn đời được). Sứ giả đem câu ấy về thuật lại. Chúa hiểu ý” - trích đoạn trang 19. Câu nói ngắn gọn nhưng đã định hình chiến lược mở cõi về phía Nam kéo dài suốt hai thế kỷ và cũng là gốc rễ cho bước đi đầu tiên hình thành nên vùng đất phương Nam ngày nay.

Một trong những minh chứng tiêu biểu được tác phẩm tái hiện là cuộc hôn nhân giữa công nương Ngọc Vạn và quốc vương Chân Lạp Chey Chettha II, một sự kiện vừa mang tính chất chính trị, vừa là một bước đi ngoại giao mềm dẻo. Nhờ cuộc hôn nhân này, cùng với sự hậu thuẫn của chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, triều đình Đàng Trong đã thiết lập được cơ sở thu thuế tại Prey Nokor, từ đó đặt nền móng cho sự hình thành của Sài Gòn - Gia Định sau này.

Điều đáng chú ý là trong tiến trình ấy, vai trò của người phụ nữ không hề bị lu mờ. Nhân vật công nương Ngọc Vạn - một phụ nữ “vừa đẹp người, vừa đẹp nết” - hiện lên như một nhịp cầu kết nối văn hóa, chính trị giữa hai quốc gia.

Không chỉ là hoàng hậu Chân Lạp, bà còn là người vận động đưa người Việt vào sinh sống, buôn bán, mở xưởng, giúp quốc vương Chân Lạp trị quốc và cầu viện triều Nguyễn khi đất nước bị xâm lược. Truyền thuyết dân gian còn kể rằng bà chính là người góp phần đặt nền móng cho vùng đất mà người phương Tây sau này gọi là Cochinchine (Nam Kỳ).

Cuốn sách cũng dành nhiều thời lượng để nói đến những nhân vật như Nguyễn Hữu Cảnh - người có công xác lập chủ quyền của Đại Việt tại vùng đất Sài Gòn - Gia Định vào cuối thế kỷ XVII, hay Mạc Cửu - người dâng đất Hà Tiên cho chúa Nguyễn. Những nhân vật ấy đều được kể lại hết sức mộc mạc, gần gũi, như một cách để giữ cho lịch sử ở lại trong lòng người đọc lâu hơn, sâu hơn.

“Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” không nhằm mục đích thay thế sách sử chính thống, mà là sự bổ trợ cần thiết, giúp lịch sử không còn xa vời mà trở thành một phần trong đời sống tinh thần, một di sản kể chuyện, lan tỏa trong cộng đồng.